Z powrotem na brzegi Trypolisu?

Oficjalny hymn amerykańskich Marines zaczyna się od słów "Od pałaców Montezumy do brzegów Trypolisu, walczymy za kraj na morzu i na lądzie". Trypolis w tym hymnie to odniesienie do bitwy pod Derną z 1805 roku, pierwszego zamorskiego starcia sił amerykańskich i zdecydowanego zwycięstwa sił USA.

Obraz malarza amerykańskich Marines, Charlesa H. Waterhouse "Atak na Dermę, Trypolis 27 kwietnia 1805 roku"

Ostatnie starcia w Libii prowadzą do pytania, czy Marines powinni zostać ponownie wysłani do Trypolisu, tym razem nie aby chronić wolność żeglugi, leczy by pomóc libijskim rebeliantom, proszącym o pomoc i bombardowanym z powietrza przez siły pułkownika Kaddafiego.

Instynktownie zgadzam się z koncepcją wprowadzenie strefy zakazu lotów, co pomogłoby odwrócić szalę na korzyść opozycji. Kilka czynników wpływa na tą decyzję: łatwy dostęp do Libii z baz lotniczych USA i NATO, ukształtowanie terenu, praktycznie całkowite potępienie akcji Kaddafiego na świecie, konieczność przywrócenia eksportu ropy i prawdopodobieństwo, że ta interwencja doprowadzi do upadku 42-letniej dyktatury.

Jednak instynkt nie jest dobrą podstawą dla prowadzenie polityki. Akt wojny wymaga kontekstu, wskazówek i konsekwencji.

Jakkolwiek łatwą może wydawać się ta operacja, Kaddafi może dysponować niespodziewanymi rezerwami sił, które mogą doprowadzić do długiego i trudnego konfliktu. Jakkolwiek odpychający jest pułkownik, jego (islamistyczni?) oponenci mogą być groźniejsi od niego. W szerszym kontekście mieszanie się w wewnętrzne konflikty zazwyczaj prowadzi do większej ilości wrogów niż przyjaciół i doprowadzi do rozkwitu antyamerykańskich teorii spiskowych.

Sekretarz obrony USA Robert Gates, otoczony przez generałów, tłumaczy Kongresowi, dlaczego odradza interwencję w Libii.

Co więcej lotnictwo nie okazało się jeszcze decydującą siłą w Libii (jego wpływ był jak dotychczas wyłącznie psychologiczny i może nie przekładać się na szanse przetrwania Kaddafiego). Wprowadzenie strefy zakazu lotów w Libii doprowadzi do precedensu. W krajach, gdzie sytuacja jest jeszcze gorsza (np. Korea Północna) takiego zakazu nie ma. I kto podąży za przykładem Kaddafiego i zrezygnuje z budowania broni nuklearnej, jeśli doprowadzi to do jego szybszego upadku?

Nad libijską debatą wisi widmo Iraku i buszowskiej "polityki wolności". Zwolennicy Busha widzą tu szansę na wyrównanie rachunków, zaś sceptycy boją się konsekwencji. Jeśli Barack Obama użyłby siły w Libii, oznaczałoby to, że mylił się co do potępienia polityki Busha na Bliskim Wschodzie. Doprowadziłoby to także, po Iraku i Afganistanie, do zaangażowania sił amerykańskich w kolejnym w większości muzułmańskim kraju. Obama, z jego polityką "wzajemnego respektu", będzie raczej sceptyczny dla takiego rozwiązania.

Bardziej fundamentalna jest jednak kwestia nie angażowania amerykańskich oddziałów dla celów humanitarnych; działania społeczne nie mogą być celem rządu USA, oddziały muszą zawsze reprezentować konkretne amerykańskie interesy narodowe.

Amerykańskie wojsko w osobie sekretarza obrony Roberta Gatesa uchyla się od swojego obowiązku, podkreślając koszty i niebezpieczeństwa ("wielka operacja w wielkim kraju"), co jest samo w sobie powodem do ostrożnej oceny, szczególnie biorąc pod uwagę błędy amerykańskiego wywiadu. Jednak fakt, że Libijczycy zwracają się ku islamistom może zamienić ten kraj w drugą Somalię.

Prezydent USA może zdecydować się zignorować inne państwa i wysłać wojska na własną rękę. Jednak czy byłoby to mądre posunięcie? Irak (1991, 2003) sugeruje, że jest politycznie korzystne postarać się o akceptację interwencji ze strony organizacji międzynarodowych, takich jak ONZ, NATO, Liga Arabska, Unia Afrykańska czy nawet Organizacja Konferencji Islamskiej.

Czy akceptacja ze strony Ligii Afrykańskiej coś zmieni?

Jak zauważył Jeffrey White z Waszyngtońskiego Instytutu Polityki Bliskowschodniej, chociaż opozycja domaga się właśnie strefy zakazu lotów, jest to tylko jedna z opcji dostępnych dla Waszyngtonu. Inne to, od najmniej do najbardziej ambitnej: dostarczenie informacji wywiadowczych opozycji, pomoc logistyczna, sprzęt do łączności, trening, broń, pomoc w obronie wyzwolonych obszarów, zniszczenie lotnisk libijskich lub nawet aktywna walka z siłami reżimu.

Biorąc to wszystko pod uwagę, jaką radę dać administracji Obamy? Wysłać pomoc dla libijskiej opozycji i przygotować się na eskalację, jeśli będzie to konieczne.

Humanitarne, polityczne i ekonomiczne powody nakazują przełamać wątpliwości w sprawie Libii. Za międzynarodową zgodą, rząd USA może spełnić swoją rolę przywódcy i pomóc libijskiej opozycji. Jakkolwiek jest to ryzykowne, robienie niczego jest jeszcze gorsze.