Pomimo wszystkich błędów, jakie popełniła zachodnia cywilizacja, wielce cenię jej osiągnięcia. Dziwi mnie jednak wrogość, z jaką niektórzy mieszkańcy Zachodu podchodzą do ich stylu życia. Demokracja, wolny rynek i rządy prawa stworzyły niespotykaną wcześniej stabilność, dostatek i moralność – dlaczego tak wielu spośród tych, którzy na tym skorzystali, nie potrafi tego dostrzec?
Dlaczego, dla przykładu, USA, które uczyniły tak wiele dla ludzkiego dobrobytu, wzbudza tyle wrogości? I malutki Izrael, symbol odrodzenia wiecznie ciemiężonego ludu – dlaczego wzbudza on tak wielką nienawiść, że całkiem porządni ludzie chcą jego eliminacji?
Yoram Hazony z Shalem Center w Jerozolimie. |
Zaczyna od pojęcia "zmiany paradygmatu" stworzonego przez Thomasa Kuhna w jego książce Struktura rewolucji naukowych z 1962 roku. Ten wpływowy koncept zakłada, że naukowcy widzą swoją dziedzinę poprzez specyficzną ramę – "paradygmat". Paradygmaty stoją za naszym rozumieniem rzeczywistości. Fakty, które nie pasują do paradygmatu są pomijane lub odrzucane. Kuhn bada historię nauki i pokazuję jak, w serii naukowych rewolucji, nasze paradygmaty zmieniały się, jak np. od arystotelesowskiej, przez newtonowską do einsteinowskiej fizyki.
Paradygmaty dotyczą także polityki i Hazony pokazuje zastosowanie tej teorii do deligitymizacji Izraela na Zachodzie. Opinia o Izraelu pogarszała się od lat "nie z powodu faktów, ale z powodu zmiany paradygmatu, przez który wykształceni ludzie Zachodu patrzyli na Izrael:. Odpowiadanie na to poprzez przedstawianie faktów – o moralnym zachowaniu izraelskiej armii czy jego osiągnięciach medycznych "nic nie zmieni w postrzeganiu Izraela wśród wykształconych ludzi na Zachodzie". Zamiast tego należy uznać i walczyć z najnowszym paradygmatem.
Odchodzący paradygmat zakłada, że państwa narodowe są usankcjonowane i dobre oraz że stanowią środek do ochrony narodów i umożliwiają ich rozwój. Traktat westfalski (1648) był kluczowym momentem w procesie uznania samostanowienia narodów. John Stuart Mill i Woodrow Wilson uczynili państwo narodowe ideą o globalnym zasięgu.
Immanuel Kant, niemiecki filozof, 1724-1804. |
Nowy paradygmat, oparty na traktacie Immanuela Kanta z 1795 roku pt. Wieczny pokój, zakłada zlikwidowanie państw narodowych i zastąpienie ich rządem międzynarodowym. Ponadnarodowe organizacje jak ONZ i UE są modelem takiego rządu.
Żydzi i Holocaust zajmują centralną pozycję w zmianie paradygmatu z państwa narodowego na państwo wielonarodowe. Długotrwałe prześladowanie Żydów, którego kulminacją było nazistowskie ludobójstwo, dawały Izraelowi, w świetle starego paradygmatu, szczególne prawo do istnienia. Jednak z perspektywy nowego paradygmatu Holocaust jest przykładem zwyrodnienia państwa narodowego – w tym wypadku Niemiec.
Według starego paradygmatu państwa narodowego lekcją z Auschwitz było "Nigdy więcej". Silny Izrael był potrzebny, aby chronić Żydów. Nowy paradygmat prowadzi do całkiem innego "Nigdy więcej" – żaden rząd nie powinien dysponować możliwością powtórzenia nazistowskich zbrodni. Według niego odpowiedzią na Auschwitz nie jest Izrael, lecz Unia Europejska. Fakt, że to stare "Nigdy więcej" inspiruje Izrael do stosowania polityki samoobrony stosowanej na Zachodzie szczególnie przeraża wyznawców Nowego Paradygmatu.
Podstawowy błąd w kwestii nazistów to fakt, że chcieli oni eliminacji państw narodowych. Nie mniej niż Kant śnili o państwie uniwersalnym. Wyznawcy Nowego Paradygmatu przekręcają historię.
Jednak i sami Izraelczycy nie są odporni na nowy paradygmat, jak pokazuje przypadek Avrahama Burga. Ten były spiker izraelskiego parlamentu i kandydat na premiera zmienił paradygmaty i napisał książkę o dziedzictwie Holocaustu, w której porównał Izrael do nazistowskich Niemiec. Chce on teraz, by Izrael zrezygnował z roli obrońcy narodu żydowskiego. Nikt nie jest odporny na chorobę nowego paradygmatu.
Esej Hazony'ego nie oferuje żadnych sugestii, jednak w liście do mnie autor wymienił trzy obszary działalności: podkreślanie istnienia nowego paradygmatu, wykazywanie jego nieścisłości w celu obalenia go i odnowienie starego paradygmatu poprzez uaktualnienie go.
Jego wnioski są celne a rady przychodzą w odpowiedniej chwili.